Ինչպե՞ս գործարկել համակարգիչը:

Ստեղծված օգտվողներ, օգտվողի հայեցակարգ

Labdoo համակարգչում նախապես տեղադրված է ԾԱ Ubuntu-ն (թողարկում xx. 04 LTS, xx = 2020, 2022 և այլն) նախապես հաշվարկված 3 օգտատերերի համար.

iուսանող (student) լռելյայն օգտատեր բոլոր օգտագործողների/ուսանողների համար:
Օգտատեր «student»-ն ադմին չէ, այսինքն՝ չի կարող պատահաբար վնասել համակարգին։ Գաղտնաբառ-labdoo (այս գաղտնաբառը կփոխվի՞, յուրաքանչյուր դպրոց/նախագիծ կարող է
որոշեք ինքնուրույն)

Հյուր (guest). չի պահանջում գաղտնաբառ; նրա բոլոր մուտքերն ու փոփոխությունները ավտոմատ կերպով ջնջվում են դուրս գալուց հետո:

labdoo. այս օգտվողը ադմինիստրատոր է («սուպերօգտատեր»): Բայց առանց IT լավ գիտելիքների, այն կարող է նաև պատահաբար վնասել համակարգը: Այսպիսով, միայն ուսուցիչները և առաջադեմ օգտվողները պետք է իմանան labdoo-ի օգտատիրոջ գաղտնաբառը: Ադմինիստրատորի գաղտնաբառը - labdooadmin.

Համակարգչի ստեղնաշարի վրա պետք է տեսանելի լինեն գաղտնաբառի նշանները (լատինատառ): Ոչ լատինական տառերից բաղկացած գաղտնաբառերի դեպքում վտանգ կա, որ դուք չեք կարողանա մուտք գործել համակարգ:

Կարևոր է. Ստեղնաշարի դասավորությունը կարող է ձեռքով փոխվել մուտք գործելիս (տես ստորև): Ստեղնաշարի դասավորության համակարգի կարգավորումները կարող են փոխվել՝ օգտագործելով /etc/default/keyboard համակարգի ֆայլը։ Labdoo-ն խորհուրդ է տալիս պահպանել ստեղնաշարի դասավորությունը առաքված համակարգչի վրա այս համակարգի ֆայլում (WYSIWYG):

Մուտք գործել (Log-in) օգտագործողի ընտրություն
Փոխարկիչ Աշխատասեղան (Desktop)
Փոխարկիչ Օգտագործողի լեզուն (մուտք գործելուց հետո)
Փոխարկիչ ստեղնաշարի դասավորություն
Կարգավորում տեսողության խնդիրներ ունեցողների համար (լրացուցիչ)

Սեղմեք «Desktop Layout/ աշխատասեղանի դասավորություն» հարմարեցրեք աշխատասեղանի դասավորությունը (սկսած 20.04 LTS)
Աշխատասեղանի դասավորության ընտրությունը
Աշխատասեղանի դասավորություն "Familiar" (MATE, ինչպես 18.04 LTS)
Աշխատասեղանի դասավորություն «Redmond»
Աշխատասեղանի դասավորություն «Cupertino»

Կարևոր է. Մուտքի ժամանակ ստեղնաշարի դասավորությունը սահմանվում է մեկ անգամ՝ Ubuntu-ն տեղադրելիս:
Եթե ​​դուք օգտագործում եք կոշտ սկավառակի պատճենը (Images for Cloning), դա կլինի գերմանական (DE) ստեղնաշար: Հակառակ դեպքում, սա այն ստեղնաշարն է, որի վրա տեղադրել եք Ubuntu-ն: Մուտքի ընթացքում ստեղնաշարի դասավորությունը փոխելու համար, մուտք գործելուց հետո բացեք տերմինալը (միաժամանակ սեղմեք Ctrl / CTL + Alt + T) և մուտքագրեք sudo nano /etc/default/keyboard (սեղմեք Enter), և այնուհետև ընտրեք ձեր ուզած ստեղների համակցությունը (EN անգլերենի համար, FR ֆրանսերենի համար, ES իսպաներենի համար և այլն), անհրաժեշտության դեպքում, հաջորդ տողում ավելացրեք երկրի համար հատուկ դասավորություններ չակերտների միջև (օրինակ՝ CH Շվեյցարիայի համար) և այնուհետև պահպանեք (Ctrl/CTL + Alt + 0 (Enter)), Ctrl/ CTL+Alt+X). Այսպիսով, դուք չեք փոխի ստեղնաշարի դասավորությունը մուտք գործելուց հետո: Դա արվում է կարգավորումների կամ ստեղնաշարի պատկերակի վերևի տողում (MATE) կամ ներքևի ցանկի (LXDE) միջոցով:

Գաղտնաբառը փոխելու համար → Գնացեք համակարգի կարգավորումներ → օգտվողների հաշիվներ → ապակողպել → գաղտնաբառ «labdoo» → սեղմել գաղտնաբառ, փոխեք այն, սեղմեք labdoo օգտվողին → ընտրել ստանդարտ←→ադմինիստրատոր՝ կախված նրանից, թե ինչ իրավունքներ են անհրաժեշտ։

Ծրագրերի գործարկում

Ավելի լավ է գործարկել ուսուցողական/խաղային ծրագրերից մեկը: Կան և՛ ժամանցային, և՛ ուսումնական։ Ահա, թե ինչպես կարող եք դրանք գործարկել.

LXDE-ի համար սեղմեք Lubuntu պատկերակը ներքևի ձախ անկյունում, MATE-ի համար՝ վերևի ձախ անկյունում→ սեղմեք «Կրթություն» կամ «Խաղ»→ սեղմեք ծրագրի վրա:

Պանակում /«Public» (Հանրային) դուք կգտնեք օգտակար ձեռնարկներ, առանց լիցենզիայի կրթական բովանդակություն (OER), անցանց գրացուցակ, էլեկտրոնային գրքեր և այլն:

Աշխատասեղանին դուք կգտնեք «Տեսանյութեր» պանակը: Դրանում դուք կգտնեք տեսանյութեր, որոնք ձեզ կբացատրեն Labdoo նոութբուքի աշխատանքը։

Լեզուն, տարածաշրջանային ձևաչափերը և ստեղնաշարի կարգավորումները

Երբեմն ձեզ անհրաժեշտ է նորից տեղադրել կամ փոխել մեկ կամ մի քանի լեզու:

Սեղմեք «Կարգավորումներ» →«Լեզվի աջակցություն» (Լեզու)։ Եթե ​​հայտնվում է «Լեզվի աջակցությունը ամբողջությամբ տեղադրված չէ» հաղորդագրությունը, հաստատեք «Այո/ Yes» և տեղադրեք (պահանջվում է ինտերնետ կապ):

Հաջորդ պատուհանում ընտրեք Install/Remove languages (Տեղադրել/հեռացնել լեզուները)→ ընտրել ցանկալի լեզուն(եր)→ Apply (Կիրառել) → Apply System-wide (Կիրառել ամբողջ համակարգին):

Ցանկում կհայտնվեն նոր լեզուներ՝ Ubuntu-ն օգտագործում է լեզուներ վերևից ներքև, այսինքն, եթե բառը չի թարգմանվում առաջին լեզվով, ապա հաջորդը կլինի 2-րդ լեզուն, և այսպես շարունակ՝ մինչև անգլերեն:

Գտեք նոր լեզու, սեղմեք և պահեք մկնիկի ձախ կոճակը, քաշեք վերին կետ, բաց թողեք մկնիկի կոճակը→ սեղմեք Apply System-wide (Կիրառել ամբողջ համակարգին): Նոր լեզուն կհայտնվի դուրս գալուց կամ վերագործարկելուց հետո:

Տարածաշրջանային ձևաչափեր

Կարող եք նաև սահմանել տարածաշրջանային ձևաչափեր թվերի, արժույթի, ամսաթվերի և այլնի համար: Դա անելու համար անցեք ներդիր «Regional formats» (Տարածաշրջանային ձևաչափեր) և սեղմեք ցանկում ընտրված երկրի վրա→ Apply System-Wide (կիրառել ամբողջ համակարգում):

Ստեղնաշարի հարմարեցում

Մկնիկի աջ կոճակով սեղմեք «ARM» պատկերակը (կամ «US» և այլն) կամ «Դրոշ» պատկերակը առաջադրանքների տողում→ ստեղնաշարերի դասավորության կարգավորումներ(Keyboard Layout handler Settings)→ հանել

«Պահպանել համակարգի դասավորությունը» վանդակը, եթե այն դեռ տեղադրված է →

+Add → Ավելացրեք ստեղնաշարի նոր դասավորություն

-Remove → Ջնջել ստեղնաշարի դասավորությունը

↑ up → Տեղափոխեք ստեղնաշարի գրառումը վերև

↓ down → Տեղափոխեք ստեղնաշարի գրառումը ներքև

Հնարավոր է ընտրել ստեղնաշարի առավելագույնը 4 դասավորություն:

Ձեռնարկներ, վիդեո դասընթացներ

Ձեռնարկներ, վիդեո դասընթացներ, անցանց հղումներ և ավելին կարելի է գտնել /home/labdoo/Public/ պանակում: «Տեսանյութեր» պատկերակը աշխատասեղանին ձեզ անմիջապես կտանի դեպի վիդեո դասընթացների թղթապանակ: Տեսանյութը կարելի է դիտել Firefox-ում կամ նվագարկիչում (անհրաժեշտության դեպքում կարող եք մասշտաբավորել պատկերը +/-)։

Տեղադրեք կոդեկներ մուլտիմեդիայի, ֆիլմերի և DVD-ների համար

Աշխատասեղանի վրա դուք կգտնեք installscript-codecs.sh սկրիպտը: Խնդրում ենք գործարկել այս սկրիպտը միայն այն դեպքում, եթե վստահ եք, որ այն երկրի օրենքներն ու կանոնակարգերը, որտեղ դուք օգտագործում եք համակարգիչը, դա թույլ են տալիս: Արտոնագրային և հեղինակային իրավունքի պաշտպանությունն աշխատում է տարբեր կերպ՝ կախված երկրից: Խնդրում ենք դիմել իրավաբանական խորհրդատվությոան, եթե վստահ չեք, թե արդյոք ձեր երկրում կիրառվում են մուլտիմեդիայի ձևաչափերի (կոդեկների) իրավական սահմանափակումներ:

Այնուամենայնիվ, առանց այս սկրիպտը գործարկելու, դուք չեք կարողանա դիտել որոշ մուլտիմեդիաներ, տեսանյութեր կամ DVD-ներ: Այս սկրիպտը տեղադրում է լրացուցիչ ծրագրային ապահովում և կոդեկներ մուլտիմեդիա հավելվածների համար: Խնդրում ենք գործարկել այս սցենարը միայն այն դեպքում, եթե դրա համար կան իրավական նախապայմաններ: Այս դեպքում համակարգիչը պետք է միացված լինի ինտերնետին: Բացի այդ, դուք կարող եք նաև գնել կոմերցիոն մուլտիմեդիա ծրագրային ապահովում, ինչպիսին է ONEPLAY DVD Player (https://wiki.ubuntuusers.de '/ONEPLAY DVD Player/) կամ LinDVD (https://wiki.ubuntuusers.de/LinDVD/)։

Այս թեմայի վերաբերյալ լրացուցիչ տեղեկություններ կարող եք գտնել հղումով https://wiki.ubuntuusers.de/Codecs/

Ծրագրեր կույրերի և թույլ տեսողություն ունեցողների համար

Աշխատասեղանի վրա կա պատկերակ Magnifier (խոշորացույց), որի վրա սեղմելով բացվում է խոշորացույցը, որը կարելի է շարժել մկնիկի օգնությամբ: Վահանակի վրա կհայտնվի նաև խոշորացույցի պատկերակ: Մկնիկի աջ կոճակով սեղմեք դրա վրա՝ կարգավորումների ընտրանքները բացելու համար:

Հաշմանդամություն ունեցող օգտվողների այլ հավելվածները ներառում են.

Կիրառում	Նկարագրություն	Փաթեթի	անվանումը Սքրինշոթ
Orca	Էկրանի ընթերցիչում սեղմեք Alt + Super/Windows + 0 միաժամանակ՝ Orca-ն միացնելու կամ անջատելու համար: Կարգավորելու համար բացեք տերմինալը (որպես labdoo-ի օգտվող, միաժամանակ սեղմեք Ct/Ctr + Alt + t), ապա մուտքագրեք orca-s և (Enter)։	Orca
pico2wave	Ֆայլերի ընթերցման գործիք, լրացուցիչ տեղեկություններ՝ հղումով https://wiki.ubuntuusers.de/Sprachausgabe/: pico2wave-ը միացնելու կամ անջատելու համար միաժամանակ սեղմեք Alt + Super/Windows + p ստեղները։ Ընդգծեք տեքստը, այնուհետև սեղմեք վերը նշված ստեղնաշարի դյուրանցումը և տեքստը բարձրաձայն կկարդան: Ընդգծված տեքստը չպետք է չափազանց երկար լինի, հակառակ դեպքում այն ​​կխախտվի սխալի հաղորդագրությամբ:	pico2wave

Ձայնի կարգավորում

Վահանակի վրա կա պատկերակ՝ ձայնը կարգավորելու համար: Սեղմելով դրա վրա, բացվում է մի փոքրիկ պատուհան (Mute = ձայնը անջատել, կարգավորիչ բարձր/ցածր): Բայց կան շատ այլ հարմարեցման տարբերակներ, որոնց կարելի է մուտք գործել այլ հավելվածների միջոցով.

Կիրառում	Նկարագրություն	Փաթեթի	անվանումը Սքրինշոթ
alsamixer	Alsamixer ծրագիրը գործիք է ձայնային քարտի բոլոր կարգավորումները մուտք գործելու համար: Հաճախ X ինտերֆեյսի վրա խառնիչներն ուղղակիորեն մուտք գործելու հնարավորություն չունեցող ալիքներն ապաակտիվացվում կամ անջատվում են: Alsamixer-ը թույլ է տալիս արագ գտնել և ակտիվացնել խնդրահարույց կարգավորիչը: Բացեք տերմինալը (միաժամանակ սեղմեք Ctl/Ctri + Alt + t), մուտքագրեք alsamixer և սեղմեք (Enter): Օգտագործեք սլաքների ստեղները ↑ → առանձին բարձրախոսներ, խոսափողներ և այլն կառավարելու համար, օգտագործել ↑ ↓ սլաքների ստեղները՝ ծավալը բարձրացնելու / նվազեցնելու համար։	alsamixer

CUPS տպիչի կարգավորումները
Տպիչը կավելացվի Համակարգի գործիքներում→Տպիչներ →Ավելացնել տպիչ: Անմիջապես համակարգչին կամ լոկալ ցանցերին միացված տպիչների մեծ մասը հայտնաբերվում և ավտոմատ կերպով կազմաձևվում են: լրացուցիչ առաջարկություններ տրված են ստորև https://wiki.ubuntuusers.de/Drucker/ :

Բացի այդ, բարձր լուծումների համար գոյություն ունեն Cups (Common Unix Printing System) (ընդհանուր տպագրական համակարգ Unix / Common Unix Printing System). պրոֆեսիոնալ տպագրական լուծում Linux համակարգերի համար: CUPS-ը թույլ է տալիս օգտագործել բազմաթիվ տպիչներ, կառավարել տպման հնարավորությունները և դրանք տարածել ցանցում: CUPS-ն ունի ներկառուցված վեբ սերվեր: Համակարգը կարող է օգտագործվել տպիչների կարգավորման և կառավարման համար: Վեբ բրաուզերում անցեք՝ http://localhost:631. Միայն labdoo օգտագործողին է թույլատրվում դա անել: Եթե տպիչը լոկալ միացված է համակարգչին, այն կարող է համօգտագործվել մյուս համակարգիչների հետ ցանցում:

Օգնության գործառույթ F1
Երբ մենյուում սեղմում եք F1 կամ օգնություն կոճակը, ծրագրերի մեծ մասը ցուցադրում է օգտատիրոջ ուղեցույցը այս ծրագրով:

Անցում օգտատիրոջից User օգտատեր student

Ուսանողը պետք է մուտք գործի որպես հյուր (Guest) կամ որպես Student օգտատեր, եթե հնարավոր է, բայց երբեք որպես User labdoo-ի օգտատեր (մուտք ուսուցիչների, ղեկավարների համար և այլն): Նույնիսկ այդ դեպքում, երբեմն կարող է պատահել, որ աշակերտը պատահաբար ջնջի ընտրացանկերը կամ պատկերակները: Չնայած դրանք հեշտությամբ կարելի է վերականգնել, և միայն երբեմն տեղում բավարար գիտելիքներ չկան, թե ինչպես դա անել: Այսպիսով, labdoo-ի օգտագործողի աշխատասեղանին կա սկրիպտ restore_user_student.sh (Կրկնակի սեղմումով գործարկում է սկրիպտը, գործարկեք տերմինալում):
Բայց զգույշ եղեք. այս սցենարը զրոյացնում է ամեն ինչ (!) այսինքն՝ բոլոր ֆայլերը և այլն: նույնպես կհեռացվի։ Այսպիսով, նախապես կրկնօրինակեք ձեր ուսանողի տվյալները: Բայց երբեմն նաև իմաստ ունի ամբողջովին վերակայել տվյալները, օրինակ, եթե համակարգիչը փոխանցեք այլ օգտվողի:

Մուտք գործեք որպես labdoo-ի ադմինիստրատոր
labdoo. ադմինիստրատոր (admin, "Super-User"): Սա նշանակում է, որ labdoo-ի օգտվողն ունի բոլոր իրավունքները, ինչպիսիք են թարմացումները, ծրագրային ապահովման և կրթական բովանդակության հետագա տեղադրումը և այլն: Բայց նա կարող է նաև պատահաբար և առանց IT ոլորտում բավարար փորձի և այնպես փոխել Linux նոութբուքը, որ այն այլևս չգործարկվի և չօգտագործվի։ Եթե ​​համակարգիչը այդքան «ավերված» է, և Labdoo-ի մոտակա օգնականները հեռու են նոր տեղադրման կամ վերանորոգման համար, ապա դա իրական խնդիր կլինի: Հետևաբար, մուտք գործեք որպես labdoo միայն այն դեպքում, եթե դուք զգույշ եք և, հնարավորության դեպքում, ունեք համակարգչային փորձ: Հակառակ դեպքում, ավելի լավ է մուտք գործել որպես ուսանող, ով, թեև ադմինիստրատոր չէ, բայց կարող է նաև օգտագործել բոլոր ծրագրերը և ունի համակարգչում փոփոխություններ կատարելու ավելի քիչ իրավունքներ:

Մուտքի գաղտնաբառը labdoo է դրման պահին (մինչև և ներառյալ Ubuntu 18.04 LTS, մոտավորապես 2020 թվականի գարուն) և Ubuntu 20.04 LTS-ից սկսած (մոտ 2020 թվականի ամառից) labdooadmin: Այնուամենայնիվ, այն պետք է անմիջապես փոխվի, երբ առաջին անգամ նույն համակարգիչը գործարկվի դպրոցի/նախագծի կողմից, քանի որ labdoo-ի օգտվողն ունի ադմինիստրատորի իրավունքներ, և որպես ադմինիստրատոր պետք է մուտք ունենան միայն ուսուցիչները/դաստիարակները և առաջադեմ օգտվողները:

Զվարճացեք խաղալով և սովորելով ձեր ընկերների հետ:

Labdoo թիմը.